İdrarda Protein Çıkması, İdrar Protein Kaçağı Ne Anlama Gelir, Neden Olur ?

İdrar Protein testi ile idrarla atılan Protein miktarı ölçülür.

Albümin Karaciğer’de üretilen bir proteindir ve kan protein miktarının % 60’ını oluşturur. Geri kalanı İmmünoglobulin ve az miktarda Fibrinojen’i içerir.

Proteinler genelde idrarda bulunmaz. İdrarda fazla miktarda protein olması Böbrek hastalığının erken bir göstergesi olabilmesi açısından önemlidir ve araştırılmalıdır.

Klinik şikayetlerin görülmesinden önce ilk bulgu idrarda protein çıkışı olabilmektedir. Bununla beraber bazı normal durumlarda da idrara protein çıkabilmektedir.

Normalde Böbreğin bir parçası olan glomeruluslar proteini geri emdiğinden idrarda protein ya bulunmaz yada çok azdır (en fazla 140 mg/gün).

Bu proteinlerin ortalama üçte birini Albümin oluşturduğundan bazen Proteinüri yerine Albüminüri de denebilmektedir.

Referans Değerler :

Erişkin Erkek : 10 – 140 mg/Gün veya 0 – 20 mg/dl

Erişkin Kadın ve Çocuk : 0 -20 mg/dl

Ölçüm Metodları

Strip testleri ile kalitatif bakılabildiği gibi, Sülfosalisilik asit ve TCA gibi metodlarla yarı kantitatif ve otomatize cihazlarla kantitatif bakılabilmektedir.

Sülfosalisilik Asit ve TCA ile yapılan presipitasyon yöntemleri idrarda Albumin dışındaki proteinlerin de saptanmasını sağlarlar. Bu nedenle, dipstick ile proteinüri saptanmayan olgularda bu yöntemler ile proteinüri aranmalıdır.

Pozitif sonuç, idrarda Albumin dışındaki bir proteinin, genellikle İmmunglobulin hafif zincirlerinin varlığını işaret eder.

Strip testi primer olarak Albümin‘i ölçtüğü için striple idrarda düşük miktarda protein saptanırsa ve Doktor Albümin harici proteinlerin de atılabileceğini düşünürse 24 saatlik idrarda protein testi isteyebilir.

Strip yöntemi diğer proteinlerin arttığı durumlarda normal olabilir.

Bu yöntem ile 30 mg/dl nin altında konsantrasyonlarda Proteinüri saptanamaz.

Numune :

Rastgele zamanda veya saatlik (genellikle 24 saatlik) idrar toplanır.

24 saatlik idrar toplama; 5 litrelik temiz bir kaba-pet su şişeleri uygundur, sabah (tercihen 10:00 da) idrar toplanmaya başlanır, idrar eklenir eklenmez Buzdolabına konur, her koymada Buzdolabında saklanmalıdır.

Ertesi gün toplanmaya başlanıldığı saatte son idrarda şişeye konur ve hemen laboratuvara getirilir.

Beklenmeden çalışılmalıdır.

Proteinüri Nedenleri :

Patolojik proteinüri ya glomerulus hasarı ile protein sızmasından yada tubulus hasarı ile reabsorbsiyon bozukluğundan gerçekleşir.

Glomerülonefritler

SLE

Malign Hipertansiyon

Amiloidoz

Diyabet

Nefrotik Sendrom

Polikistik Böbrek Hastalığı

Renal Tübüler Hastalıklar

Piyelonefrit

Sistinozis

Wilson Hastalığı

Fankoni Sendromu

İnterstisyel Nefrit

Konjestif Kalp Yetmezliği

Multipl Myeloma (Benje-Jones proteini çıkar)

Waldenström Makroglobulinemisi

Malign Lenfomalar

Akut İnfeksiyonlar

Sepsis

Travma

Ağır stres

Aşırı Soğuğa maruziyet

Ateş

Dehidratasyon ve Tuz kaybı

Besin alerjileri

Salisilat kullanımı

Premenstrüel Sendrom

Doğum sonrası

İdrarda Pus veya Eritrosit olması (yalancı pozitiflik : İYE, alkali idrar, antiseptikler ile kontamine olmuş idrar, dansitesi yüksek idrar, radyografik kontrast maddeler, menstruasyon, vajinal kanama, mukus, semen)

İlaçlar (NSAID’ler, antibiyotikler, tansiyon ilaçları…)

Ağır Egzersiz (300 mg/güne kadar çıkabilir)

Eklampsi

Hipertiroidizm

Kalp Hastalıkları

Böbrek Rejeksiyonu

SSS Hastalıkları

Orak Hücre Hastalığı

İdrar yolu obstrüksiyonları

İdrar yolu ve Böbrek tümörleri

Konjenital Malformasyonlar

Renal Arter Stenozu

Okzalozis

Postural Proteinüri

Turpentin, Fosfor, Civa, Kurşun, Altın, Fenol, Opiat ve bazı ilaç zehirlenmeleri

Aşırı dilüe idrar yalancı negatiflik yapabilir. Hasta test öncesi çok su içmemelidir.

Patolojik proteinürilerde genellikle her zaman idrarda protein görülmez, aralıklı çıkar.

Proteinüri ile beraber Lökositler de bolsa idrar yolu enfeksiyonları, hem Lökosit hem Eritrosit varsa glomerul inflamasyonları düşünülmelidir.

Proteinüri ile beraber genellikle Silendir’lerde görülür çünkü Silendir oluşması için protein varlığı gereklidir.

Postural Proteinüri

Bazı hastalarda ayakta veya hareket sonrası, aralıklı olarak görülen proteinüridir.

Kişi yattığı zaman genellikle kaybolur. Sağlıklı kişilerin ortalama % 3-15’inde görülür ve Ortostatik Proteinüri de denir. Lökosit ve Eritrosit görülmez ve Böbrek hasarı gelişmez, Benign’dir.

2.000 mg/ 24 saat proteinüri glomerulus hasarını net bir şekilde gösterirken, > 3.500 mg/ 24 saat Nefrotik Sendrom‘a tipiktir.

Mikroalbüminüri terimi de proteinüriyi tanımlar, farkı sadece Albümin’in ölçülmesidir.

Özellikle Diyabet’te Böbrek hasarı gelişmeden önce ilk işaretin idrara azar azar Albümin çıkısı olduğu saptanmış olması itibarıyla, Mikroalbümin testiyle daha Renal hasar gelişmeden erkenden tespit edilip tedaviye başlanabilmektedir.

Normalde idrara 30 mg/24 saat veya 20 mg/L Albümin çıkar, 30 – 300 mg/24 saat Albümin çıkışına Mikroalbüminüri denir.

Mikroalbüminüri Nedenleri :

Diyabet

Hipertansiyon

Kalp Hastalıkları

Generalize Vasküler Hastalıklar

Preeklampsi

Protein /Kreatinin Oranı

Yetişkinlerde 24 saatlik idrar toplamak uygulaması sıkıntı verici, Çocuk ve Bebeklerde ise zor olabilir, bu yüzden rastgele idrarda Protein-Kreatinin oranı testi, bazı durumlarda 24 saatlik testin yerini alabilir.

Kreatinin kas metabolizmasının bir ara ürünüdür ve normalde sabit bir oranda oluşur.

Rastgele idrarda protein atılımı zamanın değişik anlarında farklılık gösterebileceğinden, aynı zamanda Kreatinin ölçümü yapılırsa çıkan Protein/Kreatinin oranının doğruluğu 24 saatlik idrarın protein miktarına yaklaşır. Ancak bu yöntemin de bazı eksiklikleri vardır.

Eğer Kreatinin atılımı beklenenden farklı ise proteinüri yanlış hesaplanabilir.

Örneğin kas kütlesi fazla olan bir kişide Kreatinin ekskresyonu fazla olacağından proteinüri olduğundan düşük hesaplanabilecekken, Kaşektik bir kişide ise gerçekte olduğundan daha yüksek olarak hesaplanacaktır.

Bunun dışında, Protein/Kreatinin oranı Ortostatik ya da Postural proteinüri tanısında kullanılamaz. Protein/Kreatinin oranı Diabetik Nefropati’de de doğru sonuç vermeyebilir.

Diabetik’lerde gün içerisinde protein atılımında büyük değişkenlik olduğu ve gün içerisindeki tek örnekte bu oranın hesaplanmasının 24 saatlik atılımını yansıtmayacağı belirtilmektedir.

Referans Değerler :

mg Protein /mg Kreatinin veya g/g, bu oran;

2 yaş altında : < 0.5

2 yaş ve üzeri : < 0.2 olmalıdır.

Nefrotik Sendrom’da > 3.5 dir. Yani 1 gram Kreatinin başına 3.5 gram Protein atılır.

İdrar Albümin/Kreatinin oranı :

mg Albümin /g Kreatinin 

< 0.03 olmalıdır.

Mikroalbuminüri : 0.03 – 0.3 (30-300 mg Albumin/g )

Makroalbuminüri : > 0.3 (>300 mg Albumin/g )

Son yıllarda yapılan çalışmalar, proteinürinin yalnızca glomerüler hasarın derecesini yansıtmakla kalmadığını, bunun yanı sıra Böbrek hastalıklarının bir çoğunda hastalığın ilerlemesine katkıda bulunduğunu göstermiştir.

Bir çok Renal hastalık için, Proteinüri derecesi kötü bir prognostik faktör‘dür.

Bu nedenle proteinüri varsa önemsenmeli ve araştırılmalıdır.

Konu ile ilgili açıklamalı videomuzu da aşağıdan izleyebilirsiniz;